นก เป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังที่บินได้ในอากาศ ดังนั้นต้องใช้พลังงานมากกว่าสัตว์ชนิดอื่นที่มีขนาดตัวใกล้เคียงกัน ท่านคงเคยได้ยินคำกล่าวขานกันว่า  นกน้อยมักสร้างรังแต่พอตัว  เนื่องจากการสืบพันธุ์เพื่อเพิ่มประชากรให้ดำรงเผ่าพันธุ์ไปได้นานนั้น  เป็นสิ่งจำเป็นที่สุดสำหรับสิ่งมีชีวิต ถ้าจะพูดไปแล้วก็นับว่าคุ้มที่สุดสำหรับสิ่งมีชีวิต ถึงแม้ว่ากิจกรรมนี้จะต้องใช้พลังงานมากมายในการสร้างรังและการเลี้ยงลูกให้อยู่รอดได้ พ่อแม่นกต้องบินไปคาบวัสดุสร้างรังครั้งแล้วครั้งเล่า เพื่อมาสานเป็นรังให้ลูกน้อยที่จะลืมตามาดูโลก นกบางชนิดใช้เศษหญ้าหรือใบไม้หลายพันชิ้นในการสร้างรัง หมดพลังงานไปมากมาย นกจึงสร้างรังให้พอตัวที่ใช้เลี้ยงลูกมีชีวิตอยู่รอดในโลก
          นกเพศที่มีสีสันสวยงามกว่าอีกเพศหนึ่งมักจะไม่ช่วยทำรังและไม่เลี้ยงลูก
        โดยปกตินกจะสร้างรังก็เฉพาะตอนฤดูสืบพันธุ์เพื่อวางไข่เท่านั้น ซึ่งจะแตกต่างกับมนุษย์ที่มีการเตรียมการและเครื่องมือทุ่นแรงต่างๆ สามารถสร้างที่พักพิงในชีวิตประจำวัน ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นหนึ่งในปัจจัยสี่ของมวลมนุษย์ แต่นกโดยทั่วไปจะไม่สร้างรัง พอค่ำมืดก็จะอาศัยนอนบนต้นไม้หรือตามซอกหรือคบไม้ หรือตามชายคาบ้าน เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์จึงจับคู่แล้วชวนกันไปสร้างรัง ถ้านกเพศผู้และเพศเมียมีสีสันสดใสสวยงามกว่าอีกเพศหนึ่ง นกเพศนั้นมักจะไม่ช่วยทำรังหรือไม่เลี้ยงลูกเลย ปล่อยให้เป็นหน้าที่ของนกอีกเพศหนึ่ง ทั้งนี้หลักทางด้านนิเวศวิทยาอธิบายได้ว่า การที่นกเพศใดเพศหนึ่ง ต้องทำรังเลี้ยงลูกแต่ลำพังนั้น เนื่องมาจากเพื่อให้สามารถดำรงและขยายเผ่าพันธุ์ของตนได้มากที่สุด เนื่องมาจากจำนวนในธรรมชาติของนกเพศผู้และเพศเมียไม่สมดุลกัน อาจมีเพศใดเพศหนึ่งมากกว่า เช่น ในกลุ่มไก่ จำนวนเพศผู้อาจมีน้อยกว่าเพศเมีย ถ้าเพศผู้ต้องทำรังและเลี้ยงลูกอาจจะต้องใช้เวลาและพลังงานไปมาก ทำให้ขยายเผ่าพันธุ์ของตนเองได้น้อยลง จึงต้องเก็บพลังงานไว้เพื่อสืบพันธุ์ให้ได้จำนวนมากที่สุด ดังนั้นนกเพศผู้จึงมีสีขนสวยเพื่อดึงดูดนกเพศเมียมาผสมพันธุ์ เช่น นกยูง พอย่างเข้าฤดูผสมพันธุ์ ประมาณเดือนพฤศจิกายนเป็นต้นไปจะมีขนคลุมหางยื่นยาวออกมา บางตัวอาจจะยาวถึง 2 เมตร นอกจากนั้นขนคลุมหางยังมีลวดลายสีสันเป็นที่สะดุดตา คือ มีดวงเป็นแววมยุรา ขณะที่นกยูงลำแพนอวดนกเพศเมีย นกยูงจะสั่นขนหางโดยเฉพาะบริเวณแววมยุรา เพื่อดึงดูดความสนใจของเพศตรงข้ามเพิ่มยิ่งขึ้น
          นกเพศผู้และเพศเมียลักษณะคล้ายคลึงกัน จะช่วยกันสร้างรังและเลี้ยงลูก
         สำหรับนกที่เพศผู้และเพศเมียมีลักษณะคล้ายคลึงกัน เช่น นกนางนวลแกลท้ายทอยดำ เป็นนกทะเล พบที่เกาะกลึงบาดาลและเกาะมารวิชัย จะสร้างรังแบบง่ายๆ บริเวณริมหาดที่มีหินและตามโขดหินที่มีลักษณะเป็นร่องหรือแอ่ง เพื่อไม่ให้ไข่กลิ้งตกลงไป  อาจจะใช้หินก้อนเล็กๆ บริเวณนั้นมาวางรอบๆ ไข่ เพื่อไม่ให้ไข่กลิ้งออกไป       นกชนิดนี้ วางไข่ในราวเดือนกรกฏาคม วางไข่ครั้งละ 1-2 ฟอง ลักษณะไข่มีลายประสีน้ำตาลพื้นสีเทา หากมองผ่านๆแล้ว จะมีลักษณะกลมกลืนกับสิ่งแวดล้อมาก ไข่นกที่อยู่ตามพื้นพวกนี้มักมีลักษณะปลายข้างหนึ่งแหลมมากกว่าไข่นกที่พบเห็นอยู่ทั่วไป ทั้งนี้เมื่อไข่กลิ้งออกจากรัง จะไม่กลิ้งไปไกล แต่จะหมุนกลับมาที่รังเดิม นกชนิดนี้ เพศผู้และเพศเมียจะช่วยกันฟักไข่และเลี้ยงลูก