-7-

 

 
     
 

Colchicaceae วงศ์ดองดึง เป็นพืชกึ่งไม้เถากึ่งไม้ล้มลุก มีหัวหรือเหง้าใต้ดิน พบตามป่าชายหาด ใบเดี่ยวเรียงเวียน ด้านบนและด้านล่างต่างกัน ปลายใบเรียวเล็กเป็นมีเกาะ ดอกเดี่ยวสมบูรณ์เพศ กลีบดอก 3-6 กลีบ กลีบคดงอ โคนกลีบเชื่อมติดกัน เกสรเพศผู้เท่ากับกลีบดอก ผลกลมแบบผลแห้งแตกกลางพู มี :- Gloriosa superba L. ดองดึง

 
 

 

Gloriosa superba Gloriosa superba Gloriosa superba
     

                                 Commelinaceae วงศ์หญ้าตั๊กแตน เป็นพืชล้มลุกฤดูเดียว พบตามทุ่งหญ้าใกล้แหล่งน้ำ ใบเดี่ยว เรียงเวียน โคนก้านเป็นกาบ ดอกออกรวมเป็นช่อแบบช่อกระจุก ดอกสมบูรณ์เพศ มีทั้งดอกปกติและผิดธรรมดา กลีบเลี้ยง 3 กลีบ กลีบดอก 3 กลีบ มีสีขาวหรือสีน้ำเงิน เกสรเพศผู้ มี 3-6 อัน ผลแบบผลแห้งแตกกลางพู มี :- Commellina bengalensis L. ผักปราบ; Pollia thyrsiflora (Blume) Steud. ระรื่น
                                Convallariaceae วงศ์โหนดหิน เป็นพืชล้มลุก มีเหง้าใต้ดิน พบตามทุ่งหญ้าที่ค่อนข้างชุ่มชื้น ใบเดี่ยว เรียงเวียนหรือเรียงเป็นช่อฉัตร ดอกสมบูรณ์เพศ ทั้งกลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีอย่างละ 3 กลีบ โคนกลีบดอกมักติดกัน เกสรเพศผู้ 3 อัน ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด มี :- Peliosanthes violacea Wall.
                                Cymodoceaceae วงศ์หญ้าทะเล เป็นพืชล้มลุกฤดูเดียว มีเหง้าหรือไหล พบขึ้นตามชายทะเลตื้นๆ เชื่อมต่อลงไปจากป่าชายหาดหรือป่าชายเลน ใบเดี่ยวเรียงสลับ โคนเป็นกาบหุ้มลำต้น ดอกออกเดี่ยวหรือรวมเป็นช่อกระจุก เป็นดอกเปลือย แยกเพศและต่างต้น เกสรเพศผู้ 2 อัน ผลคล้ายแบบผลแห้งเมล็ดล่อน หรือผลเมล็ดเดี่ยวแข็ง มี :- Cymodocea rotundata Asch. ex Schweinf. หญ้าทะเล; Halodule univeris (Forssk.) Asch. หญ้าทะเล
                                Cyperaceae วงศ์กก พืชล้มลุก มีเหง้าหรือหัวใต้ดินแทงลำต้นขึ้นมาเป็นกอ พบตามป่าทุ่งหญ้า และป่าอื่นๆ ที่มีความชุ่มชื้นทั่วไป ลำต้นส่วนใหญ่ทรงสามเหลี่ยมตามยาว ใบเรียวแคบ เรียงเวียน โคนใบเป็นกาบหุ้ม โคนลำต้น ดอกแยกเพศ ร่วมช่อ เกสรเพศผู้ปกติมี 3 อัน ผลแบบผลแห้งเมล็ดล่อน มี :- Bulbostylis barbata (Rottb.) C.B. Clarke หญ้าหนวดแมว; Carex indica L. var. indica หญ้าคมบางเล็ก; Cyperus compactus Retz. หญ้าใบคม, C. compressus L. กกดอกแบน, C. cyperinus (Retz.) J.V. Suringar หญ้าเหลี่ยม, C. diffusus L. หญ้าตีนนก, C. haspan L. กกนา, C. iria L. หญ้ารังกาขาว, C. javanicus Houtt. กกกะแปด; Eleocharis dulcis (Burm. f.) Hensch var. dulcis แห้วทรงกระเทียม, E. geniculata (L.) Roem. et Schult. หญ้าเปลือกกระเทียมหัวแมลงวัน, E. retroflexa (Poir.) Urb. subsp. chaetaria (Roem. et Schult.) T. Koyama หญ้าเปลือกระเทียมบาง; Fimbristyris cymosa R. Br. กกกระจุก, F. cinnamometorum (Vahl) Kunth กกขน, F. dichotoma (L.) Vahl subsp. dichotoma หญ้านิ้วหนู, F. ferruginea (L.) Vahl หญ้าดอกแดง, F. hookeriana Boeck. หญ้าหัวบัว, F. miliacea (L.) Vahl หญ้ารัดเขียด, F. polytrichoides (Retz.) R. Br. กกหัวรี, F. sericea R. Br. กกชายหาด; Fuirena ciliaris (L.) Roxb. หญ้าคมบางกลม; Hypolytrum nemorum (Vahl) Spreng หญ้าลิก;


 

Kyllinga nemolaris (J. R. et G. Forst.) Dandy ex Hutch. et Dalziel หญ้าตุ้มหู, K. brevifolius Rottb. หญ้าหัวโม่ง; Pycreus polystachyos (Rottb.) P. Beauv. กกขี้หมา, P. sulcinux (C.B. Clarke) C.B. Clarke; Remirea maritima Aubl. กกมารี Rhynchospora corymbosa (L.) Britton หญ้าคมบาง; Scleria levis Retz. หญ้าสามคม, S. lithosperma (L.) Sw. subsp. lithosperma หญ้าคมบางเล็ก, สะบา, S. purpurascens Steud. หญ้าคมบาง

Kyllinga brevifolius
 
 
     

 Dioscoreaceae วงศ์กลอย-มันมือเสือ ไม้เถาเกาะพัน เถามักเป็นสันครีบ 4 เหลี่ยม หรืออาจมีหนามแข็ง มีหัวหรือเหง้าใต้ดิน พบตามป่าดิบแล้ง และป่าเหล่า ใบอาจเป็นใบประกอบมีสามใบย่อยหรือเป็นใบเดี่ยว ติดเรียงเวียน ดอกแยกเพศร่วมต้น ออกรวมเป็นช่อเชิงลด กลีบดอก 6 กลีบ โคนติดเป็นหลอด ไม่มีกลีบเลี้ยง เกสรเพศผู้ 3-6 อัน ผลแบบผลแห้งแตก มักมีครีบ 3 พู ตามยาว เมล็ดส่วนมากมีฝัก มี :- Dioscorea alata L. มันเสา, D. arachidna Prain et Burkill มันหนอน, D. bulbifera L. ว่านพระฉิม, D. daemona Roxb.,  D. hispida Dennst. กลอย, D. membranacea Pierre มันหมู, D. oryzetorum Prain et Burkill มันพาด, D. pentaphylla L. มันคันขาว

     

Dracaenaceae วงศ์จันทน์ผา ไม้พุ่ม ลำต้นเดี่ยวหรือแยกกิ่งก้านสาขา ลักษณะคล้ายพวกปาล์มหรือหมาก พบตามป่าดิบเชิงผา ป่าดิบชื้น และป่าดิบแล้ง ใบเรียวยาว เรียงเวียน หนาแน่นหรือค่อนข้างหนาแน่น ตามปลายยอดหรือปลายกิ่ง โคนใบส่วนมากเป็นกาบโอบลำต้น ดอกส่วนมากสมบูรณ์เพศ ออกรวมเป็นช่อกระจะหรือช่อแยกแขนง ตามง่ามใบใกล้ปลายกิ่ง กลีบดอก 6 กลีบ เกสรเพศผู้ 3-6 อัน ผลกลมมีทั้งผลแห้งและเนื้อนุ่ม มี :- Dracaena conferta Ridl. กำลังหนุมาน, D. loureiri Gagnep. จันทน์ผา, D. helferiana Wall. (ยังสงสัย)


 

 

 

 

                 Dracaena loureiri











 











     Dracaena loureiri

                                Eriocaulaceae วงศ์กระดุมเงิน พืชล้มลุกฤดูเดียว พบตามป่าทุ่งหญ้าที่มีน้ำท่วมขังหรือที่ที่ค่อนข้างชุ่มชื้น ใบแคบเรียวเล็ก ออกเป็นวงรอบบริเวณโคนต้น ชูช่อดอกคล้ายก้านธูปขึ้นมา ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น สีขาว คล้ายกระดุม ดอกแยกเพศแต่ร่วมช่อ และดอกเพศเมียอยู่รอบนอก กลีบเลี้ยง 2-3 กลีบ กลีบดอก 2-3 กลีบ หรืออาจไม่มี เกสรเพศผู้มี 2 หรือ 4 อัน ผลแบบผลแห้งแตกกลางพู มี :- Eriocaulon odoratum Dalzell กระดุมเงิน, E. quinquangulare L.

 

Eriocaulon adoratum

Eriocaulon adoratum

     

                                Flagellariaceae วงศ์หวายลิง พืชล้มลุก หรือกึ่งเถากึ่งพืชล้มลุก พบตามป่าชายเลน และป่าพรุ มีเหง้าหรือไหลสั้นๆ ใบเดี่ยว เรียงเวียน โคนใบเป็นกาบหุ้มลำต้น บางชนิดปลายใบม้วนเพื่อเกาะเกี่ยวพยุงลำต้น ดอกสมบูรณ์เพศ ออกรวมเป็นช่อกระจะ กลีบดอก มี (3)-6 กลีบ เกสรเพศผู้ 6 อัน ผลแบบผลเมล็ดเดี่ยวแข็ง มี :- Flagellaria indica L. หวายลิง, Hanguana malayana (Jack.) Merr. กง



Flagellaria indica  Hanguana malayana  Hanguana malayana