HOME   

          สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชประสงค์ที่จะใช้พื้นที่ว่างทุกตารางวาให้เป็นประโยชน์ต่อการรวบรวมพรรณพืช ทรงปลูกและรวบรวมพืชผักสวนครัว เพื่อตกแต่งดาดฟ้าตึกชัยพัฒนา ซึ่งเป็นอาคารทรงงานภายในสวนจิตรลดาแทนไม้ดอกไม้ประดับ โดยทรงใช้ภาชนะบรรจุผลิตภัณฑ์ต่างๆ ที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์แล้วมาแทนกระถางปลูก ดังบทพระนิพนธ์ของพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจักรพันธุ์เพ็ญศิริ ที่ว่า

          และโปรดให้เขียนป้ายติดไว้ตามภาชนะปลูก ระบุชื่อสามัญ ชื่อวิทยาศาสตร์ ลักษณะ ประโยชน์ และสรรพคุณไว้ด้วย
          สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงตระหนักถึงความขาดแคลนข้อมูลพฤกษศาสตร์พื้นฐานเกี่ยวกับทรัพยากรพรรณพืชและนักพฤกษศาสตร์ผู้เชี่ยวชาญของประเทศ แม้ว่าประเทศไทยจะมีความหลากหลายของพรรณไม้และป่าไม้ มีความสำคัญของพื้นที่ประเทศที่เป็นถิ่นฐานของความหลากหลายทางชีวภาพ แต่งานค้นคว้าวิจัยด้านพฤกษศาสตร์และการผลิตบุคคลากรผู้เชี่ยวชาญทางพฤกษศาสตร์ยังไม่ได้รับการสนับสนุนเท่าที่ควร ทั้งจากแหล่งเงินทุนภายในประเทศและต่างประเทศ การสำรวจและค้นคว้าวิจัยพรรณพฤกษชาติของประเทศไทยได้ตีพิมพ์เผยแพร่มีเพียงร้อยละ 30 ของพรรณไม้ทั่วประเทศ เหล่านี้เป็นประเด็นขัดแย้งอย่างยิ่งต่อความสนใจในการพัฒนาพรรณพืชพื้นเมืองที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานกระแสพระราชดำริหลายประการในการสร้างสรรและพัฒนาทางวิชาการพฤกษศาสตร์ของประเทศไทย อีกทั้งพระราชทานทุนการศึกษา สนับสนุนให้นักพฤกษศาสตร์ของกรมป่าไม้ เดินทางไปศึกษาต่อต่างประเทศขั้นปริญญาเอก สาขาพฤกษศาสตร์ จำแนกพวก พระองค์ทรงห่วงใยแบะมีพระราชดำริที่จะปลูกฝังเด็กนักเรียนให้เกิดความรักต้นไม้ ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม ได้พระราชทานข้อแนะนำให้ติดป้ายชื่อต้นไม้ควบคู่ไปกับการสังเกตลักษณะของพืชนั้นๆ อีกด้วย โรงเรียนหลายแห่งได้จัดสร้าง "สวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน" ตามแนวพระราชดำริฯ เพื่อรวบรวมและอนุรักษ์พืชพื้นเมืองที่ใช้เป็นพืชอาหาร พืชสมุนไพร พืชแครื่องเทศ พืชเศรษฐกิจ ฯลฯ นอกจากนี้ยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานแนวพระราชดำริให้จัดทำฐานข้อมูลพรรณไม้ขึ้น โดยให้มีโปรแกรมที่สามารถแสดงลักษณะของพืชพรรณเป็นภาพสีได้ เพื่อความสะดวกต่อการค้นคว้าอ้างอิง
          วงการพฤกษศาสตร์ของประเทศไทย ได้รับพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมาชกุมารี การเสด็จพระราชดำเนินป่าศึกษาธรรมชาติพรรณไม้และป่าไม้ เป็นที่ประทับใจและซาบซึ้งของพสกนิกรชาวไทย ภาพที่พระองค์ทรงเสด็จลุยลำธาร ทรงปีนป่ายไปตามโขดหินธารน้ำตก ทรงแบกเป้อันหนักอึ้ง ทรงสะพายย่าม แม้กระทั่งทรงประกอบพระกระยาหารอย่างง่ายๆ ในป่าด้วยพระองค์เอง พระราชจริยาวัตดังกล่าว จะเป็นขวัญและกำลังใจให้นักพฤกษศาสตร์และบรรดาคณาจารย์พฤกษศาสตร์ทั้งหลายทั้งปวงได้ทำงานสำรวจค้นคว้าวิจัยพรรณพฤกษชาติของประเทศไทยอย่างทุ่มเทกำลังกายกำลังใจ เต็มสติปัญญา และความสามารถ เพื่อสนองพระราชดำริของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เจ้าฟ้าหญิงฯ ล้นเกล้าของชาวไทยทั้งชาติ ขอจงทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน เป็นมิ่งขวัญและทรงเป็นผู้นำพระราชความคิดความอ่านอันลึกซึ้งต่อพสกนิกรชาวไทยตลอดไปอีกนานเท่านาน

บทความโดย ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ธวัชชัย สันติสุข ราชบัณฑิตประเภทวิทยาศาสตร์ชีวภาพ สาขาพฤกษศาสตร์ จากหนังสือราชสดุดีเฉลิมพระเกียรติ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี วิทยาศาสตร์บัณฑิตกิตติมศักดิ์ (พฤกษศาสตร์) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 24 กรกฏาคม 2540

  กลับสู่หน้าหลัก