ย้อนกลับ

จอก

ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Pistia stratiotes  L.
วงศ์ : Araceae
ชื่อสามัญ :  Water lettuce
ชื่ออื่น :  กากอก (ภาคเหนือ)  ผักกอก (เชียงใหม่)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : วัชพืชน้ำขนาดเล็ก ลำต้นทอดขนานไปกับผิวน้ำ มีระบบรากแก้วและมีรากฝอยจำนวนมาก อายุยืนหลายปี เจริญเติบโตติดกันเป็นกลุ่มลอยอยู่บนผิวน้ำ ลำต้นมีไหล (stolon)  ต้นใหม่เกิดจากโคนต้นและเกิดบนไหล ใบ เป็นใบเดี่ยวเกิดบริเวณส่วนโคนของลำต้นเรียงซ้อนกันหลายชั้น ไม่มีก้านใบ รูปร่างใบไม่แน่นอน บางครั้งรูปรี แต่ส่วนมากเป็นรูปสามเหลี่ยมปลายกลีบหยักลอนเป็นคลื่น ฐานใบมนสอบแคบ ขอบใบเรียบสีแดงสีแดง มีขนขึ้นปกคลุมแผ่นใบทั้งสองด้าน บริเวณฐานใบพองออกมีลักษณะอ่อนนุ่มคล้ายฟองน้ำ ทำให้ลอยน้ำได้ ดอก ออกเป็นช่อชนิดสแปดิกซ์ (spadix) ออกดอกตามซอกใบ ก้านช่อดอกสั้น ช่อดอกมีกาบ (spathes) เป็นแผ่นสีเขียวอ่อนหุ้มไว้ ด้านในเรียบ ส่วนทางด้านนอกจะมีขนละเอียดปกคลุม มีดอกตัวผู้และดอกตัวเมียแยกกันอยู่ในช่อดอกเดียวกัน ดอกตัวผู้อยู่ด้านบนดอกตัวเมียอยู่ด้านล่าง เป็นดอกที่ไม่มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอก ที่โคนของดอกตัวผู้จะมีระยางค์แผ่นสีเขียวเชื่อมติดอยู่เป็นรูปถ้วย มีเกสรตัวผู้  4-8 อัน ดอกตัวเมียมีระยางค์เป็นแผ่นสีเขียวติดอยู่เหนือรังไข่ ผล เป็นชนิดแบคเคท (bacdate) มีใบประดับหรือกาบ (bract) สีเขียวอ่อนติดอยู่ ภายในมีเมล็ดจำนวนมากรูปร่างยาว สีน้ำตาลอ่อน
          พบขึ้นตามลำคลอง หนองน้ำ บ่อเลี้ยงปลา นาข้าว และที่มีน้ำขัง ขยายพันธุ์โดยการแตกต้นอ่อน หรือแตกไหลและอาศัยเมล็ด
ประโยชน์ :  เป็นสมุนไพร ช่วยขับปัสสาวะ รักษาโรคโกโนเรีย ขับเสมหะ แก้บิด หืด ฝี และโรคผิวหนัง