สายหยุด
Desmos chinensis  L.
(ANNONACEAE)
 

     สายหยุดหยุดกลิ่นฟุ้ง
สายบ่หยุดเสน่ห์หาย
  ยามสาย
ห่างเศร้า

                                               * ลิลิตตะเลงพ่าย.. กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส *
         

  
                เป็นไม้เลื้อยขึ้นเป็นซุ้มใหญ่ ดอกสีเหลืองๆ  มีลักษณะคล้ายกับดอกกระดังงาไทย แต่กลีบแข็งกว่า เล็กกว่า และกลีบกางโค้งคล้ายก้ามปู  ส่งกลิ่นหอมแต่เช้าตรู่และจะค่อยๆ ลดน้อยลงเรื่อยๆ จนหมดกลิ่นในตอนเที่ยงวัน

                สายหยุดมีถิ่นกำเนิดในเอเซีย อยู่ในวงศ์เดียวกับกระดังงา การะเวก นมแมว และลำดวน ในวรรณคดีบางครั้งใช้ชื่อ สาวหยุด พันธุ์ไม้ชนิดนี้มีใบดก ใบอ่อนสีนวลอมเขียวหรืออมแดง ใบแก่สีเขียวเข้ม ผิวใบค่อนข้างมัน ขอบเป็นคลื่นเล็กน้อย ดอกออกตามซอกใบและห้อยลง ดอกบานใหม่สีเขียวอมเหลือง วันต่อมาเป็นสีเหลืองทองจนถึงสีเหลืองอมน้ำตาล กลีบผอมยาว บิดเล็กน้อย ดอกออกตลอดปี ปลูกเลี้ยงค่อนข้างง่าย ขยายพันธุ์โดยใช้กิ่งตอน หรือเพาะจากเมล็ด

สายหยุดก็หยุดกลิ่น
เกรงกลิ่นพระทรามวัย
สายหยุดจะหยุดไย
จักหอมพยอมกา

 

เพราะถวิลละอายใจ
วรรัตนะกานดา
อรไทยบ่อได้มา
นนบ้างก็ช่างมัน

                                                                                                          พระนลคำฉันท์...พระนิพนธ์กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์