|
3. Macrotermes
ปลวกในสกุลนี้มีวรรณะทหารสองขนาด
รูปร่างส่วนหัวของปลวกทหารขนาดใหญ่ (major soldier)
มีลักษณะค่อนข้างสี่เหลี่ยม ส่วนหน้าแคบกว่าส่วนท้าย
สีน้ำตาลแดงหรือสีดำ ขนาดความยาวของหัววัดถึงฐานกราม
3.24-4.9 มม. ส่วนกว้างสุดประมาณ 2.36-4.0 มม. กรามยาว
1.42-2.52 มม. ส่วนในปลวกทหารขนาดเล็ก (minor
soldier)
มีความยาวของหัววัดถึงฐานกราม 1.82-2.28 มม.
ส่วนกว้างสุดประมาณ 1.50-1.97 มม. กรามยาว 1.14-1.50 มม.
ปลวกสุกลนี้สร้างรังขนาดใหญ่อยู่บนพื้นดิน
รังมีรูปร่างลักษณะไม่แน่นอนแล้วแต่ชนิดของปลวก
ปลวกสกุลนี้จะเข้าทำลายไม้โดยนำดินมาเคลือบไว้ตามพื้นผิวไม้
พบเข้าทำความเสียหายให้กับอาคารบ้านเรือนที่อยู่ในเขตชนบท
และไม้ที่ใช้ประโยชน์กลางแจ้ง
Major
soldier : หัวสีน้ำตาลแดงเรื่อสว่าง
มีสีเข้มขึ้นที่ส่วนหน้า ริมฝีปากบนมีสีน้ำตาลแดงเรื่อ
มีสีสว่างขึ้นที่ส่วนฐาน หนวดมีสีน้ำตาล
ยอดของแต่ละปล้องมีสีค่อนข้างขาว
แผ่นปิดด้านบนส่วนอกมีสีสว่างกว่าส่วนหัว
ส่วนหัวมีขนเล็กน้อยบริเวณด้านหน้าของหัว
นอกนั้นไม่มีขนเลย
ริมฝีปากบนมีขนแข็งเรียงเป็นแถวตามแนวด้านข้าง
และมีขนแข็งขึ้นเล็กน้อยอยู่ที่ฐานของปลายริมฝีปาก บน (hyaline
tip)
แผ่นอกปล้องแรกมีขนเส้นเล็กๆ ขึ้นอยู่ที่ขอบด้านหน้า
ทั่วทั้งแผ่นอกนั้นไม่ขนอยู่เลย
หัวรูปร่างเกือบเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า
ขอบด้านข้างนูนออกมาเล็กน้อย
ส่วนที่กว้างที่สุดอยู่ตรงกลาง รูเปิดที่ส่วนหัว (fontanelle)
เล็ก ลักษณะเป็นจุด
ตั้งอยู่เหนือจากกึ่งกลางมาเล็กน้อย ตาเล็ก กลม
ริมฝีปากบนมีความความยาวมากกว่าความกว้างเล็กน้อย
ปลายของริมฝีปากบน (hyaline tip)
รูปร่างออกจะเป็นรูปสามเหลี่ยม
ขอบด้านข้างกลมป้านที่ส่วนฐาน
ขอบด้านหน้ายื่นออกมาไม่มากนัก กรามใหญ่ แข็งแรง
ฐานกรามหนา ส่วนปลายโค้ง
กรามด้านซ้ายมีลักษณะเป็นฟันเลื่อยเล็กน้อยที่ส่วนฐาน
ส่วนกรามด้านขวาไม่มีฟันเลื่อย แผ่นปิดริมฝีปากล่าง (postmentum)
ยาว
ส่วนที่กว้างที่สุดอยู่ในส่วนที่สี่ทางด้านบน
ส่วนที่แคบที่สุดอยู่ตรงกลาง ขอบด้านข้างเว้าตรงกลาง
นูนออกมาที่ส่วนที่สี่ทางฐาน หนวดมี 17 ปล้อง หนวดปล้องที่
3 มีความยาวกว่าปล้องที่ 2 หนึ่งเศษหนึ่งส่วนสองเท่า
หนวดปล้องที่ 4 สั้นกว่าปล้องที่ 3
แผ่นอกปล้องแรกมีรอยตัดที่ขอบเห็นได้ชัดเจนทั้งขอบหน้าและขอบหลัง
ขอบด้านข้างกลมกว้าง ไม่เห็นเป็นพูชัดเจน แผ่นอกปล้องที่ 2
รูปกลกมกว้างออกทางด้านข้าง ขอบด้านท้ายเป็นรอยตัดกว้าง
แผ่นอกปล้องที่ 3 มีลักษณะเหมือนอกปล้องที่ 2
ขอบด้านท้ายเว้าเข้าไปกว้าง
Minor
soldier :
หัวมีสีค่อนข้างเหลืองออกน้ำตาลสว่าง
ริมฝีปากบนและหนวดมีสีน้ำตาล กรามมีสีน้ำตาลแดงเรื่อเข้ม
ที่ฐานมีสีสว่างกว่า อกปล้องแรกมีสีสว่างกว่าส่วนหัว
ส่วนหัวมีขนเล็กน้อยจนแทบไม่มีเลย มีขนแข็ง 1 คู่
อยู่ที่ครึ่งหัวทางด้านท้าย
และอีกคู่หนึ่งอยู่ใกล้ขอบด้านท้ายของแผ่นแข็งส่วนหัวที่ต่ำลงมาจากริมฝีปาก
(postclypeus)
ริมฝีปากบนมีขนแข็งยาวขึ้นเป็นแถวอยู่บนแต่ละข้าง
และมีขนแข็งขึ้นเล็กน้อยที่ฐานของปลายยอดของริมฝีปากบน
แผ่นอกปล้องแรกมีขนเส้นเล็กอยู่ที่ขอบด้านหน้า
ส่วนที่เหลือไม่มีขนอยู่
หัวมีรูปค่อนข้างเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า
รูเปิดที่ส่วนหัวเล็ก ค่อนข้างกลม ตั้งอยู่ตรงกลาง
ขอบด้านหน้าของแผ่นแข็งส่วนหัวที่ต่ำลงมาจากริมฝีปากล่าง (anteclypeus)
สั้นมาก มีความกว้างมากกว่าความยาว
ริมฝีปากบนมีความยาวมากกว่าความกว้าง
ด้านข้างนูนออกมาปานกลาง
ส่วนที่กว้างที่สุดอยู่ต่ำลงมาจากทางกึ่งกลางเล็กน้อย
ปลายสุด (postmentum) ยาว
ด้านข้างค่อนข้างหนา หนวดมี 17 ปล้อง ปล้องที่ 2
สั้นกว่าปล้องที่ 3 หนวดปล้องที่ 4
ยาวเท่ากับครึ่งหนึ่งของปล้องที่ 3 แผ่นอกปล้องแรก
ปล้องที่ 2 และปล้องที่ 3 มีขอบด้านข้างกลมกว้าง
4. Microtermes
รูปร่างส่วนหัวของปลวกวรรณะทหารเป็นรูปไข่ สีเหลือง
ขนาดความยาวของหัววัดถึงฐานกราม 0.85-0.98 มม.
ส่วนกว้างสุดประมาณ 0.79-0.85 มม. กรามยาว 0.46-0.57 มม.
กรามด้านซ้ายไม่มีฟันกรามโค้งเล็กน้อยที่บริเวณปลาย
ปลวกในสกุลนี้สร้างรังอยู่ใต้พื้นดิน
กินเศษไม้ กิ่งไม้ ใบไม้ และเพาะเลี้ยงเชื้อราเป็นอาหาร
หน้าต่อไป |
