หน้าหลัก                                                                                                                              

•           ปัจจัยสำคัญที่ทำให้อนุภาคดินเหนียวเอื้อประโยชน์ต่อระบบนิเวศป่าชายเลน พอสรุปได้ดังนี้
  -  สมบัติทางกายภาพและเคมีของอนุภาคดินเหนียว
            อนุภาคของแร่ดินเหนียวมีขนาดเล็กมากกว่า 1/256 มม.  และมีรูปร่างเป็นเกล็ดบางๆ มีพื้นที่ผิวสูงมาก  มักเรียงซ้อนกัน จึงทำให้เกิดมีพื้นที่ภายในระหว่างหลืบที่ประกบกันเกิดขึ้นด้วย  การมีรูปร่างเป็นแผ่น หรือเป็นเกล็ดๆ ทำให้เบา ลอยตัวอยู่ในน้ำได้นานในลักษณะของตะกอนแขวนลอย (Suspension) เป็นปริมาณมากโดยเฉพาะในระบบนิเวศป่าชายเลน

• 

• ภาพ 9 รูปร่างของอนุภาคดินเหนียว เป็นแผ่นบางๆมีพื้นที่ผิวสูง ดูดไอออนบวกและสารอินทรีย์ไว้บนพื้นผิว วางซ้อนกันเป็นหลืบ เกิดพื้นที่ผิวภายใน
            การแทนที่กันของธาตุทีเป็นส่วนประกอบทางเคมี รวมทั้งความเปราะบางแตกหักง่ายของอนุภาคดินเหนียว ทำให้อนุภาคดินเหนียวมีประจุลบ (Negative Charge) เกินมา จึงแสดงสมบัติเคมีดึงดูดไอออนของธาตุอื่นๆ รวมทั้งสารอินทรีย์เข้าไปบนพื้นผิวของมัน  โดยเฉพาะอย่างยิ่งไอออนบวกของธาตุโลหะต่างๆ หรือดึงดูดเข้าไปในพื้นที่ระหว่างหลืบที่ประกบกัน (ภาพ 9) ประจุช่วยทำให้ลอยตัวอยู่ในน้ำได้นาน เพราะเกิดการผลักกัน หรืออาจรวมตัวกันเพราะดูดกัน  น้ำหนักมากขึ้นก็จมลงไปสู่พื้นท้องน้ำ นอกจากนั้นอนุภาคแร่ดินเหนียวยังมีสมบัติแลกเปลี่ยนไอออนบวก (Cation Exchange) ได้ จึงรับประจุบวกและสารอินทรีย์บนผิวตลอดเวลา ธาตุต่างๆ ที่เกาะบนผิวรวมทั้งสารอินทรีย์จึงเป็นอาหารอย่างดีแก่สิ่งมีชีวิตทั้งหลายในระบบป่าชายเลน
  -  ลักษณะทางกายภาพของพื้นที่ป่าชายเลน
            พื้นที่ของป่าชายเลน อยู่ในระบบชะวากทะเล หรือ Estuary ซึ่งมีความลาดชันต่ำมาก ส่วนใหญ่จะเป็นที่ราบต่ำใกล้เคียงกับระดับน้ำทะเล น้ำจืดที่ไหลมาปะทะน้ำเค็ม จะไหลเอื่อยมาก กำลังน้อยพาเอาตะกอนมาได้เพียงตะกอนขนาดเล็กเท่านั้น  แม่น้ำบริเวณนี้จะกว้างและตื้น เพราะมีตะกอนทับถมตลอดเวลา สายน้ำจะไหลคดเคี้ยวแกว่งไกวไปในแนวระดับ  ดังนั้นเมื่อถูกอิทธิพลจากสภาวะน้ำขึ้น - น้ำลง โดยเฉพาะน้ำขึ้นก็อาจกินบริเวณกว้างขวางเลยขอบเขตของตลิ่งเข้าไปในฝั่งเป็นอาณาบริเวณกว้าง  ตะกอนก็มีโอกาสถูกพัดพาไปตกเป็นบริเวณกว้างใหญ่ ความเค็มของน้ำ (น้ำกร่อย) จะอยู่ระหว่าง 7 - 15 ppt  แล้วแต่ความรุนแรงของน้ำขึ้นน้ำลง  และความใกล้-ไกล จากปากแม่น้ำ

•                          

•                                  ภาพ 10                                                                              ภาพ 11
            ระบบเอสชัวรี หรือ ชะวากทะเล บางแห่งเช่นที่เกาะช้าง จ.ตราด มีการปิดกั้นของปากอ่าว (ภาพ 10,11) โดยเขาสองฟาก เมื่อมีน้ำเอ่อล้นเข้ามาตอนน้ำขึ้น จะถูกปิดกั้นเอาไว้ ทำให้ตะกอนดินเหนียวตกลงมากว้างกระจาย เกิดเป็นที่ลุ่มราบน้ำขึ้นถึง  (Tidal Flat) เป็นบริเวณกว้าง
  -  กระบวนการทางชีวภาพของป่าชายเลน

• 

•                                                                             ภาพ 12
            ด้วยความที่เป็นน้ำกร่อยในระบบนิเวศแบบนี้  จึงมีพืชพรรณเฉพาะ เช่น โกงกาง แสม  จาก  ตะบูน  เป็นต้น แต่แม้จำนวนชนิดจะไม่มาก ปริมาณของพืชพรรณกลับมีมาก จึงทำให้มีซากของพืชพรรณต่างๆ อยู่มาก ช่วยเพิ่มเป็นสารอินทรีย์เข้าสู่ระบบ ส่วนสัตว์นั้นเป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่ามีความหลากหลายสูงมากในระบบนิเวศนี้
            ความเฉพาะตัวของพืชพรรณบริเวณป่าชายเลน คือ การมีระบบรากระเกะระกะมากมายของต้นโกงกาง  รวมทั้งรากอากาศของพืชพวกแสม ช่วยยังประโยชน์ให้แก่ตัวอ่อนของสัตว์ ช่วยป้องกันอันตรายจากศัตรู เพราะหลบซ่อนอยู่ได้ ตะกอนที่ลอยเข้าไปก็ติดอยู่ตามราก ก็เป็นอาหารอย่างดีแต่สัตว์ทั้งหลาย (ภาพ 12)

หน้าหลัก