ในน้ำทะเล ที่มองดูใสๆ
แท้จริงแล้วเต็มไปด้วยสิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์ขนาดเล็กๆ
มีลักษณะรูปร่างเฉพาะที่มีความสวยงามแตกต่างกันเป็นจำนวนมาก
เรียกสิ่งมีชีวิตเล็กๆ เลห่านี้ว่า แพลงก์ตอน (plankton)
ซึ่งเราจะสามารถมองเห็นความสวยงาม
และความมหัศจรรย์ของมันได้ โดยดูด้วยกล้องจุลทรรศน์เท่านั้น
สิ่งมีชีวิตในทะเลทุกชนิดสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ต้องขึ้นอยู่กับแพลงก์ตอนไม่ทางตรงก็ทางอ้อม
กล่าวคือ แพลงก์ตอนพืชใช้พลังงานจากแสงอาทิตย์เปลี่ยนสารอาหารพวกสารอนินทรีย์เป็นสารอินทรีย์
แพลงก์ตอนพืชจะถูกกินโดยแพลงก์ตอนสัตว์และสิ่งมีชีวิตที่กินพืชอื่นๆ
ดังนั้นแพลงก์ตอนพืชจึงเป็นตัวอุ้มชูให้สารอาหารแก่สิ่งมีชีวิตในชั้นสูงขึ้นในห่วงโซ่อาหารและสายใยอาหาร
เมื่อสิ่งมีชีวิตต่างๆ ตายไปก็กลายเป็นสารอาหารแก่ผู้ย่อยสลาย
ผู้ย่อยสลายจะสลายสารอินทรีย์ให้เป็นสารอนินทรีย์ลงสู่น้ำซึ่งเป็นสารสำคัญที่พืชนำไปใช้ดำรงชีวิตในระบบนิเวศต่อไป
ไม่เพียงแต่แพลงก์ตอนพืชจะเป็นองค์ประกอบเริ่มต้นของห่วงโซ่อาหารในทะเลเท่านั้น
มันยังผลิตก๊าซออกซิเจนที่พวกเราใช้หายใจเป็นจำนวนมากถึง 80%
อีกด้วย นักวิทยาศาสตร์ได้คำนวนพบว่า
หากไม่มีก๊าซออกซิเจนที่ผลิตจากแพลงก์ตอนพืชแล้ว สิ่งมีชีวิตต่างๆ
บนโลกจะไม่เกิดขึ้น
แพลงก์ตอนพืช
(Phytoplankton)
แพลงก์ตอนพืช
เป็นพืชเซลล์เดียว ภายในเซลล์มีคลอโรฟิลล์ แพลงก์ตอนพืชอาศัยอยู่ในบริเวณที่แสงส่องถึงในทะเลและมหาสมุทร
โดยที่บริเวณที่มีปริมาณเซลล์มากที่สุดคือบริเวณที่อุณหภูมิ แสง
และสารอาหารเหมาะสมกับการเจริญเติบโต
ความหลากหลายของแพลงก์ตอนพืชในทะเล
ไดอะตอม (Diatoms)
ไดอะตอม
เป็นกลุ่มที่สวยงามที่สุดเมื่อดูด้วยกล้องจุลทรรศน์
ผนังเซลล์ของไดอะตอมประกอบด้วยฝาเล็กๆ ประกอบกันคล้ายกล่อง
บนฝามีลวดลายที่สวยงาม มีขนาด
รูปร่างลักษณะแตกต่างกันมากมายหลายแบบ
อาจอยู่เดี่ยวหรือเชื่อมต่อกันเป็นสายโซ่ พบเป็นจำนวนมากในทะเล
ไดอะตอมไม่เคลื่อนที่
ดังนั้นจึงมีรยางค์ยื่นออกมาพยุงให้ตัวมันล่องลอยอยู่ในทะเลได้
ไดอะตอมบ่างออกเป็น 2
กลุ่มโดยพิจารณาจากรูปร่างและลวดลายบนฝา ได้แก่ เซนทริคไดอะตอม (centric
diatom)
มีลวดลายบนฝาเรียงกันเป็นแนวรัศมี โดยยึดจุดศูนย์กลางของฝาเป็นหลัก
และเพนเนตไดอะตอม (pennate diatom)
มีรูปร่างรี และมีลวดลายเรียงกัน 2 ด้าน
โดยยึดแกนยาวของฝาเป็นหลัก เมื่อมีสารอาหารและแสงปริมาณที่เหมาะสม
ไดอะตอมจะสามารถสืบพันธุ์และเพิ่มจำนวนได้อย่างรวดเร็ว
ประโยชน์ของไดอะตอมมีมากมาย ได้แก่ ประโยชน์ในด้านอุตสาหกรรม
เนื่องจากผนังเซลล์ของไดอะตอมประกอบด้วยซิลิกา
เมื่อตายแล้วเกิดการทับถมกันเป็นจำนวนมหาศาลในทะเล
สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการทำเครื่องกรองน้ำยาต่างๆ ได้ดี
นอกจากนี้ ไดอะตอมมีประโยชน์ โดยเป็นตัวบ่งชี้สภาวะแวดล้อม
เนื่องจากองค์ประกอบ ชนิด
และปริมาณของไดอะตอมจะแตกต่างกันตามสภาพการเปลี่ยนแปลงของธาตุอาหารในแหล่งน้ำ
ตัวอย่างเช่น ในแหล่งน้ำที่มีธาตุอาหารต่ำจะพบไดอะตอมสกุล
Rhizosolenia และ
Fragilaria มาก เป็นต้น |