กำลังควายถึก
Smilax perfoliata
Lour., SMILACACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
: ไม้เถา เถากลม
หรือเป็นเหลี่ยมมนเกลี้ยง
หรือมีหนามโค้งประปราย
หนา 0.3-1.2 ซม.
ช่วงระหว่างข้อยาว 8-25 ซม. ใบเดี่ยว
เรียงสลับ รูปไข่ รูปรี
หรือรูปไข่แกมรี กว้าง
2.5-13 ซม. ยาว 7-18 ซม. ปลายแหลม
โคนมน หรือค่อนข้างแหลม
มีบ้างที่โคนใบเว้าตื้นๆ
แผ่นใบหนา
มีนวลเล็กน้อย
เส้นแขนงใบออกจากโคนใบ
5-7 เส้น
นูนเห็นเด่นชัดทางด้านล่าง
เส้นแขนงใบ 3
เส้นที่อยู่ตรงกลาง
โคนเชื่อมกันห่างจากโคนใบ
0.5-1.3 ซม.
เส้นใบย่อยสานกันเป็นร่างแห
ก้านใบรูปสามเหลี่ยม
ยาว 1.5-6 ซม.
ก้านใบตอนโคนแผ่ออกเป็นกาบกว้าง
0.7-1.2 ซม. ยาว 1.5-2.5 ซม.
โคนกาบรูปหัวใจเว้าลึกโอบรอบลำต้น
ปลายแหลม มีมือพัน 1 คู่
ยาว 7-20 ซม. ดอกแยกเพศ
อยู่ต่างต้น
ออกตามโคนหรือตอนกลางกิ่ง
เป็นช่อกระจะรวมที่มีช่อย่อยๆ
แบบช่อซี่ร่ม ช่อยาว 1-3
ซม. ส่วนมากมีช่อซี่ร่ม
1-3 ช่อ
แต่ในช่อดอกเพศผู้อาจยาวได้ถึง
15 ซม.
และมีช่อซี่ร่มได้ถึง 15
ช่อ และข้อที่ 4-6
ของช่อมีช่อซี่ร่มได้ข้อละ
2-4 ช่อ
ที่โคนของแกนช่อดอกมีใบประดับย่อย
รูปไข่ปลายแหลม ยาว 0.8-1 ซม.
ก้านช่อดอกแข็ง ยาว 2-5 ซม.
ช่อซี่ร่มเส้นผ่านศูนย์กลาง
3-5 ซม. มีดอกย่อย 20-70 ดอก
ก้านช่อยาว 0.7-1.5 ซม.
วงกลีบรวม 6 กลีบ
แยกจากกัน เรียงเป็น 2 วง
ดอกเพศผู้กลีบรวมยาวประมาณ
6 มม.
เมื่อดอกบานกลีบโค้งลง
กลีบรวมวงนอกรูปขอบขนาน
ปลายมน กว้างประมาณ 1 มม.
กลีบรวมวงในแคบกว่าเกสเพศผู้
6 อัน
ดอกเพศเมียกลีบรวมรูปไข่แกมรูปใบหอก
ยาว 4-5 มม.
เมื่อดอกบานกลีบกางตรง
กลีบรวมวงนอกกว้างประมาณ
1 มม. กลีบรวมวงในแคบกว่า
รังไข่รูปรี
อยู่เหนือวงกลีบ มี 3
ช่อง
ก้านเกสรเพศเมียสั้น
ยอดเกสรเพศเมียมี 3 แฉก
มีเกสรเพศผู้ไม่สมบูรณ์รูปคล้ายเข็ม
3 อัน ยาว 1-2 มม. ผลเนื้อนุ่ม
รูปกลม
เส้นผ่านศูนย์กลาง 1-1.2 ซม.
เมื่อสุกสีแดง มี 1-2
เมล็ด เมล็ดสีแดงเข้ม
รูปไข่กลับเกือบกลม
กว้างยาวประมาณ 5 มม.
ถิ่นกำเนิด : -
การกระจายพันธุ์ :
จีน เนปาล ไต้หวัน
อินเดีย พม่า
และภูมิภาคอินโดจีน
การกระจายพันธุ์ในประเทศไทย
: ทั่วทุกภาค
สภาพนิเวศน์ :
พบตามป่าดิบ
บนพื้นที่ระดับน้ำทะเลจนถึงสูงประมาณ
1,500 ม.
เวลาออกดอก : -
เวลาออกผล : -
การขยายพันธุ์ : -
ความเกี่ยวข้องกับประเพณี
วัฒนธรรม ความเชื่อ ฯลฯ :
-
อ้างอิง : 1)
ราชบัณฑิตยสถาน. 2538. อนุกรมวิธานพืช
อักษร ก. กรุงเทพมหานคร:
เพื่อนพิมพ์.