กะทกรก
ชื่อพื้นเมือง :
กระโปรงทอง (ภาคใต้),
เคือขนตาช้าง (ศรีสะเกษ),
ตำลึงฝรั่ง (ชลบุรี),
เถาสิงโต เถาเงาะ (ชัยนาท),
ผักแคบฝรั่ง (ภาคเหนือ),
หญ้ารกช้าง (พังงา),
กะทกรก (ภาคกลาง),
ผักขี้หิด (เลย),
เยี่ยววัว (อุดรธานี),
ละพุบาบี (มลายู-นราธิวาส,
ปัตตานี), หญ้าถลกบาต (พิษณุโลก,
อุตรดิตถ์)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Passiflora
foetida L.
ชื่อวงศ์ : PASSIFLORACEAE
ชื่อสามัญ : Stinking Passion
Flower
ลักษณะ : ไม้เถาเนื้ออ่อน
มีมือเกาะ ใบป้อม
เรียงสลับ
แผ่นใบเว้าเป็น 3 หยัก
มีขน ใบประดับเป็นฝอย
มีต่อมอยู่ที่ปลาย ดอกเดี่ยว
ออกตามง่ามใบ
กลีบดอกด้านนอกสีเขียวอ่อน
ด้านในสีขาว
มีกะบังรอบเป็นเส้นฝอย
สีขาวโคนสีม่วงเรียงกันเป็นรัศมี
ผลค่อนข้างกลม
มีใบประดับหุ้ม
เมื่ออ่อนสีเขียว
สุกแล้วเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมส้ม
เมล็ดมีเนื้อหุ้มลักษณะคล้ายเมล็ดแมงลักแช่น้ำ
รสหวานปะแล่มๆ
ทุกส่วนของพืชนี้เมื่อขยี้หรือทำให้ช้ำจะมีกลิ่นเหม็นเขียว
ประโยชน์ :
นำมาปลูกเป็นพืชคลุมดินและทำปุ๋ยหมัก
เนื่องจากมีกลิ่นเหม็นเขียวจึงป้องกันไม่ให้สัตว์มาทำลายได้
ยอดอ่อนต้มกินได้
โทษ :
ผลอ่อนเป็นพิษเพราะมี
cyanogenetic glucoside เปลือกผล เมล็ด
และใบมีสารที่ไม่คงตัว
เมื่อสารนี้สลายตัวจะให้
acetone และ hydrocyanic acid
ซึ่งสารตัวหลังนี้เป็นสารพิษ
ทำให้เม็ดโลหิตแดงขาดออกซิเจน
ผลทำให้เกิดการอาเจียน