จามจุรี
Samanea saman (Jacq.)
Merr., LEGUMINOSAE-MIMOSOIDEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
: ไม้ต้นขนาดใหญ่
สูง 15-20 ม. แตกกิ่งต่ำ
กิ่งมีขนาดใหญ่
เรือนยอดแผ่กว้างโค้งตรงกลางและลาดลงหาขอบคล้ายรูปร่ม
กว้างถึงประมาณ 30 ม.
เปลือกสีเทาขรุขระแตกเป็นร่องตามยาว
ระหว่างร่องเปลือกมีลักษณะคล้ายไม้ก๊อก
เปลือกในสีชมพูหรือน้ำตาลอ่อน
กิ่งอ่อนมีขนประปราย ใบประกอบแบบขนนกสองชั้น
เรียงสลับ
แกนกลางใบประกอบยาว 10-18
ซม. ก้านใบประกอบยาว 3-5 ซม.
ใบประกอบแยกแขนงตรงข้ามกัน
2-5 คู่
บนแขนงมีใบย่อยเรียงตรงข้ามกัน
2-10 คู่
คู่ที่อยู่ตอนบนมีขนาดใหญ่สุดและลดหลั่นลงไปจนถึงคู่ล่างที่มีขนาดเล็กสุด
ตรงจุดต่อระหว่างคู่ใบย่อยและคู่แขนงใบมักมีต่อมกลมนูนสีคล้ำปรากฎชัดเจน
ใบย่อยรูปไข่ รูปรี
หรือคล้ายรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน
รูปใบมีลักษณะสมมาตร
กว้าง 0.6-4 ซม. ยาว 1.5-6 ซม.
ปลายมน มักเว้าตื้นๆ
หรือมีติ่งแหลมสั้นๆ
โคนเบี้ยว ขอบเรียบ
แผ่นใบด้านบนเกลี้ยง
ด้านล่างมีขนนุ่มทั่วไป
ไม่มีก้านใบย่อย ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น
ออกตามง่ามใบใกล้ปลายกิ่ง
1-2 ช่อ กว้าง 5-6 ซม.
ช่อตั้งขึ้น
ก้านช่อดอกยาว 5-9 ซม.
ดอกมีจำนวนมาก
ดอกของวงนอกช่อดอกมีขนาดเล็กกว่าดอกของวงใน
ดอกกลางช่อมีขนาดใหญ่ที่สุด
ดอกวงนอกมีก้านสั้นๆ
ดอกวงในไม่มีก้าน
กลีบเลี้ยงติดกันคล้ายรูปแตร
ยาว 5-8 มม. มีขนหนาแน่น
ปลายแยกเป็น 7-8 แฉก
กลีบดอกสีขาวอมเขียว
ติดกันคล้ายรูปแตร ยาว
1-1.2 ซม. ส่วนบนมีขนหนาแน่น
ส่วนล่างเกือบเกลี้ยง
ปลายหลอดกลีบดอกแยกเป็น
5 แฉก
เกสรเพศผู้มีจำนวนมาก
สีชมพู
ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ
5 ซม.
โคนติดกันเป็นหลอดสั้น
รังไข่แบนยาว ฝักรูปขอบขนาน
ตรงหรือโค้งเล็กน้อย
กว้าง 1.5-2.4 ซม. ยาว 15-20 ซม. หนา
0.6-1.1 ซม. ผิวเรียบ
ฝักแก่สีน้ำตาลดำ
คอดเล็กน้อยเป็นตอนๆ
ระหว่างเมล็ด เมล็ดเรียงเป็นแถวตามความยาวของฝัก
สีน้ำตาล รูปแบนรี
กว้างประมาณ 5 มม.
ยาวประมาณ 9 มม. หนาประมาณ
4 มม.
ถิ่นกำเนิด :
อเมริกาเขตร้อนและอเมริกาใต้
การกระจายพันธุ์ :
เขตร้อนทั่วโลก
การกระจายพันธุ์ในประเทศไทย
: ไม้นำเข้า
พบกระจายอยู่ทั่วไป
สภาพนิเวศน์ :
ปลูกตามหมู่บ้าน ริมถนน
และขึ้นตามริมฝั่งแม่น้ำ
เวลาออกดอก : -
เวลาออกผล :
-
การขยายพันธุ์ : -
ความเกี่ยวข้องกับประเพณี
วัฒนธรรม ความเชื่อ ฯลฯ :
นายเฮนรี สเลด (Mr. Henry Slade)
เจ้ากรมป่าไม้
ได้นำพันธุ์จากพม่าเข้ามาปลูกเป็นครั้งแรกที่จังหวัดเชียงใหม่
ประมาณ พ.ศ. 2443
อ้างอิง : 1)
ราชบัณฑิตยสถาน. 2538. อนุกรมวิธานพืช
อักษร ก. กรุงเทพมหานคร:
เพื่อนพิมพ์.
2) Smitinand, T. and Larsen, K. 1985. Flora of Thailand
(Vol.4: 2). Bangkok: TISTR Press.